Ο Δήμος Ιωαννιτών αποφάσισε να ανταποκριθεί στην πρόσκληση – πρόκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να υποβάλλει φάκελο υποψηφιότητας για το πρόγραμμα «100 ενεργειακά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις».
Με τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, η πόλη των Ιωαννίνων θα ενσωματώσει εμπειρίες, ευκαιρίες χρηματοδότησης και πρακτικές για την ενίσχυση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια, τον περιορισμό των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, αλλά και για τη βελτίωση του επιπέδου ζωής όλων μας. Οι μελλοντικές γενεές των Ιωαννίνων έχουν το δικαίωμα να απολαύσουν μια βιώσιμη πόλη.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της μεταμόρφωσης της πόλης μας είναι η άμεση και ενεργή στήριξη της πολιτείας, της κεντρικής διοίκησης, των φορέων και των πολιτών των Ιωαννίνων. Η ενεργός συμμετοχή των πολιτών για την επίτευξη του στόχου είναι καθοριστική και μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω των φορέων, των συλλόγων, των ομάδων, αλλά και με την καταγραφή των απόψεων κάθε δημότη που δραστηριοποιείται στην πόλη και στη γειτονιά του.
Οι πόλεις και κυρίως οι ιστορικές πόλεις, όπως είναι τα Γιάννενα, αποτελούνται από ένα πλέγμα ιστορικών συνοικιών (μαχαλάδες), που έως σήμερα διατηρούν πολλά από τα χαρακτηριστικά τους, αλλά και νέων συνοικιών που δημιουργήθηκαν σε περιοχές επέκτασης της πόλης.
Οι ιστορικές συνοικίες της πόλης αναπτύσσονται εκατέρωθεν των βασικών οδικών αξόνων και γύρω από τον αρχικό τους πυρήνα. Το εσωτερικό οδικό δίκτυο τους ταυτίζεται με τους παλιούς δρόμους – σοκάκια της κάθε γειτονιάς, με αποτέλεσμα οι νέοι οδοί να είναι συνήθως μικρού πλάτους δυσκολεύοντας την στάθμευση. Η έντονη ανοικοδόμηση των περιοχών αυτών έχει αλλοιώσει σε μεγάλο βαθμό την κοινωνική συνοχή τους αλλά δεν έχει αποδιοργανώσει πλήρως τον χώρο τους.
Τέτοιες χαρακτηριστικές γειτονιές, εκτός της περιοχής του κάστρου και του ιστορικού κέντρου που προστατεύονται με ειδικά προεδρικά διατάγματα, είναι ο Πλάτανος, η Καραβατιά, η Καλλιθέα, η Λούτσα, τα Ζευγάρια, η Καλούτσιανη, τα Λακκώματα και άλλες. Αυτές οι ιστορικές γειτονιές της πόλης πρέπει να «επανιδρυθούν και να ανασυγκροτηθούν» γύρω από τα ιστορικά τους κέντρα, που αποτελούν και τα σημεία αναφοράς στο χώρο.
Οι νέες γειτονιές που αναπτύχθηκαν γύρω από τον βασικό ιστό της πόλης των Ιωαννίνων είναι απομακρυσμένες από το κέντρο της, αλλά λειτουργούν σε ικανοποιητικό βαθμό. Η λειτουργία τους αυτή καθορίζεται από τα ρυμοτομικά τους σχέδια και τη χαμηλή δόμηση, που αναπτύσσεται γύρω από έναν κεντρικό πυρήνα, όπου συγκεντρώνονται πολλές και διαφορετικές λειτουργίες – δραστηριότητες που κατά βάση απευθύνονται στις τοπικές κοινωνίες.
Η «επαναλειτουργία» των γειτονιών (παλιών και νέων) των Ιωαννίνων είναι απολύτως αναγκαία, ώστε να οδηγηθούμε σε μία πόλη «έξυπνη και ενεργειακά ουδέτερη». Οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν με τα μέτρα που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας και ο τρόπος που λειτούργησαν οι γειτονιές, ανέδειξαν αυτή την αναγκαιότητα.
Η ανασυγκρότηση των γειτονιών θα υλοποιηθεί με μια σειρά παρεμβάσεις που στόχο θα έχουν:
- Τη διευθέτηση της κυκλοφορίας εντός του χώρου κάθε γειτονιάς.
- Τη δημιουργία δικτύου πεζοδρόμων στο εσωτερικό των γειτονιών και όπου αυτό είναι εφικτό.
- Τη δημιουργία χώρων στάθμευσης περιφερειακά από κάθε ενότητα.
- Τη δημιουργία χώρων πρασίνου και την αύξηση της δενδροφύτευσης σε κάθε γειτονιά.
- Τη δημιουργία χώρων που θα ενθαρρύνουν τις δράσεις κοινωνικοποίησης, όπως το παιχνίδι, πολιτιστικές δράσεις, δράσεις ανακύκλωσης και άλλες.
Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων απαιτείται η καταγραφή, η αξιοποίηση και η ανασυγκρότηση κάθε κοινόχρηστου χώρου των γειτονιών με βάση στοχευμένες πολεοδομικές ρυθμίσεις, όπου απαιτούνται, που θα κατοχυρώνουν τον διαχρονικό ρόλο της έννοιας «γειτονιά».
